Axel, Protestantse Kerk
Protestantse Kerk in Nederland te Axel - Koestraat 2

- Orgeloverzicht - Andere orgels in Axel -

Kerkgebouw
In 1617 werd de Hervormde Kerk van Axel in gebruik genomen.
Het kerkgebouw werd in 1923 vervangen door een nieuwe, waarbij de oude toren bewaard is gebleven.

Eerste orgel
in 1755 bouwden de Vlaamse gebroeders De Rijckere te Kortrijk een orgel voor de Hervormde Kerk te Axel. Het werd na keuring door Dhr. Heinrichs uit Goes op 27 februari 1766 feestelijk ingewijd door Josia Paulus, burgemeester van Axel en Huesen.

De dispositie van het De Rijckere-orgel (1755):

Manuaal:
Bourdon
Prestant
Flute
Nasard
Doublette
Tierce
Sesquialter bas/disc.
Fourniture
Cymbale
Cornet disc.
Trompette bas/disc.
Cromorne disc.
Clairon bas


8 voet
4 voet
4 voet
3 voet
2 voet
1 3/5 voet
II sterk
III sterk
II sterk
V sterk
8 voet
8 voet
4 voet

Werktuiglijke registers:
Tremblant Royal
Tremblant Doux
Rossignol

 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: CD-d'''
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 435 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen

In 1924 werd het verkocht aan de Hervormde Kerk in het Limburgse Beek. Hierbij werden de Doublette, de Trompette en Clairon verwijderd en de Terts dichtgestopt. Daarvoor in de plaats kwamen een Salicional 4’, Viola di Gamba 8’ en Voix Celeste 8’.

De dispositie van het De Rijckere-orgel (1755) vanaf 1924:

Manuaal:
Bourdon
Viola di Gamba
Voix Celelste
Prestant
Flute
Salicional
Nasard
Sesquialter bas/disc.
Fourniture
Cymbale
Cornet disc.
Cromorne disc.
 


8 voet
8 voet
8 voet
4 voet
4 voet
4 voet
3 voet
II sterk
III sterk
II sterk
V sterk
8 voet

Werktuiglijke registers:
Tremblant Royal
Tremblant Doux
Rossignol

 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: CD-d'''
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 435 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen

Tussen 1966 en 1983 is het De Rijckere-orgel gereconstrueerd door de firma Fama & Raadgever waarbij de dispositie is hersteld. Op 18 maart 1983 is het in gebruik genomen met een concert door Remy Syrier.

De dispositie van het De Rijckere-orgel (1983:

Manuaal:
Bourdon
Prestant
Flute
Nasard
Doublette
Tierce
Sesquialter bas/disc.
Fourniture
Cymbale
Cornet disc.
Trompette bas/disc.
Cromorne disc.
Clairon bas


8 voet
4 voet
4 voet
3 voet
2 voet
1 3/5 voet
II sterk
III sterk
II sterk
V sterk
8 voet
8 voet
4 voet

Werktuiglijke registers:
Tremblant Royal
Tremblant Doux
Rossignol

 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: CD-d'''
Stemming: 1/4-komma middentoon
Toonhoogte: a’ = 435 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen

In 2019 is het De Rijckere-orgel in Beek te koop aangeboden.


Situatie vanaf 1983. Foto ©: Collcetie P. Bron

Tweede orgel
In 1924 bouwde A.S.J. Dekker te Goes een nieuw orgel voor de Hervormde Kerk in Axel.
Het instrument werd in 1955 vervangen door een nieuw orgel.

Huidig orgel
In 1954 bouwde W. van Leeuwen te Leiderdorp een tweeklaviers orgel voor de Wereldexpo 1954 in de Rotterdamse Ahoyhallen waar het was te horen in onder meer de Achtste Symphonie van Gustav Mahler.

De dispositie van het Van Leeuwen-orgel (1954):

Hoofdwerk:
Prestant
Roerfluit
Spitsgamba
Octaaf
Speelfluit
Octaaf
Mixtuur
Trompet


8 voet
8 voet
8 voet
4 voet
4 voet
2 voet
IV-VI sterk
8 voet

Rugwerk:
Holpijp
Prestant
Gemshoorn
Quint
Scherp
Sesquialter
Dulciaan


8 voet
4 voet
2 voet
1 1/3 voet
III-V sterk
III sterk
8 voet

Pedaal:
Subbas
Prestant
Octaaf


16 voet
8 voet
4 voet
 

Werktuiglijke registers:
Koppel Hoofdwerk-Rugwerk
Koppel Pedaal-Hoofdwerk
Koppel Pedaal-Rugwerk

 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: C-g’’’
Pedaalomvang: C-f’
Stemming: evenredig zwevend
Toonhoogte: a’ = 440 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen

Het werd na beëindigen van de Wereldexpo door Van Leeuwen in de Hervormde Kerk te Axel geplaatst.
In 1967 werd door Pels & Van Leeuwen de metalen Subbas door een houten exemplaar is vervangen. Tot slot is in oktober 2011 een grote reparatie uitgevoerd door de firma Nijsse.


Situatie in 1954 op de Wereldexpo te Rotterdam. Foto ©: Youtube

 

Geraadpleegde bronnen

Reliwiki (2010)

Youtube

 

Met dank aan

P. Bron

B. van Tatenhove

 

- Terug naar de top van deze pagina -