Groede, (voormalig) Evangelisch Lutherse Kerk
Cultureel Centrum - Molenstraat 28

- Orgeloverzicht - Andere orgels in Groede

Kerkgebouw
In het najaar van 1732 vertrokken 784 Lutherse vluchtelingen uit het mijnstadje Dürnberg in het aartsbisdom Salzburg richting het tolerantere Zeeuws-Vlaanderen. Na veel ontberingen arriveerde de groep op 9 maart 1733 te Breskens. Hier werd een welkomstdienst gehouden waarna de groep werd verdeeld over de dorpen, buurtschappen en polders in het Vrije van Sluis.
Relatief veel Salzburgers vonden een woonplaats in Groede, waar men op 1 september 1743 een eigen Evangelisch Lutherse Kerk in gebruik nam aan de Molenstraat.
In de 18e eeuw groeide de gemeente tot meer dan 200 leden, in de jaren daarop daalde het ledental dusdanig dat de gemeente op 1 januari 1989 fuseerde met de Evangelisch Lutherse Gemeente van Middelburg. De Evangelisch Lutherse Kerk van Groede kerk is thans in gebruik als Cultureel Centrum


Foto ©: Pylgeralmanak

Voormalig orgel
In 1800 werd door de Evangelisch Lutherse Gemeente in Veere een tweedehands kabinetorgel gekocht met tien stemmen. Het is niet bekend wie het instrument heeft gebouwd.

De vermoedelijk oorspronkelijke dispositie van het voormalige kabinet-orgel (18e eeuw):

Manuaal:
Prestant disc.
Holpijp basc./disc.
Prestant basc./disc.
Quintadeen basc.
Nasard basc.disc.
Octaaf basc./disc.
Mixtuur basc./disc.
Cornet disc.
Basson basc./disc.


8 voet
8 voet
4 voet
4 voet
3 voet
2 voet
III sterk
V sterk
8 voet

 


 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: ?
Stemming: ?
Toonhoogte: a’ = ? Hz
Tractuur: mechanische sleeplade

 

 

 

Het orgel werd door de Middelburgse stadsorgelmaker Frederik van der Weele in 1802 gerepareerd. Een voorstel tot uitbreiding van zijn hand werd niet uitgevoerd.
Het orgel werd in 1836 overgeplaatst naar de Evangelisch Lutherse Kerk in Groede.
Hier werkte in 1838 de firma Smits aan het orgel die een aangehangen pedaal toevoegden, evenals een Viola di Gamba 8’ discant en de Quintadeen 4’ opschoven in een Quintadeen 8’.

De dispositie van het voormalige kabinet-orgel (18e eeuw) vanaf 1838:

Manuaal:
Prestant disc.
Holpijp basc./disc.
Viola di Gamba disc.
Quintadeen basc.
Prestant basc./disc.
Nasard basc.disc.
Octaaf basc./disc.
Mixtuur basc./disc.
Cornet disc.
Basson basc./disc.


8 voet
8 voet
8 voet
8 voet
4 voet
3 voet
2 voet
III sterk
V sterk
8 voet

Pedaal:
Aangehangen


 

Overige gegevens:
Manuaalomvang: ?
Stemming: ?
Toonhoogte: a’ = ? Hz
Tractuur: mechanische sleeplade

 

 

 

Het orgel moest aan het einde van de 19e eeuw plaats maken voor een harmonium en in later jaren voor een elektronicum. Het is niet bekend wat er met het kabinet-orgel is gebeurd.

 

Geraadpleegde bronnen

Kluiver, J.H. (1973)
Historische Orgels in Zeeland, deel III
Middelburg, Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1976

Zoodsma, L. (1992)
"Van toevluchtsoort tot vaste burcht" in "Luthers Zeeland. Bijdragen over de geschiedenis van de Lutherse kerk in Zeeland ter begeleiding van de tentoonstelling ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Lutherse kerk in Middelburg"
Middelburg, Stichting Natuur- en Recreatieinformatie, 1992

Met dank aan
Pylgeralmanak

 

 

- Terug naar de top van deze pagina -