Oost-Souburg, Open Haven
Protestantse Kerk -  Oranjeplein 1

- Orgeloverzicht - Andere orgels in Oost-Souburg -

Kerkgebouw
In 1250 werd de bouw van de kerk te Oost-Souburg voltooid. Het was een driebeukige basiliek met een vijfzijdig gesloten koor. De toren van het bouwwerk dateert uit de 14e eeuw.
Bij de overgave van Oost-Souburg in handen van de prins van Oranje (1574), werd de kerk geruïneerd.  In 1583 was het gebouw weer gereed, nu voor de protestantse erediensten. Het koor van de kerk werd niet herbouwd.
Omdat de kap van het kerkdak in 1605 werd verhoogd, werd eveneens een extra geleding op de kerktoren geplaatst, zodat deze de huidige hoogte van 30 meter bereikte.
Bij Koninklijk Besluit van 16 maart 1832 werden de kerkelijke gemeenten van Oost- en West-Souburg bij elkaar gevoegd. Het ledenaantal in West-Souburg liep al jaren sterk terug zodat werd besloten de gemeenten bijeen te voegen. Op 1 januari 1833 kwam de gecombineerde kerkenraad van Oost- en West-Souburg bij elkaar. De bouwvallige kerk aan het Marnixplein in West-Souburg werd nog hetzelfde jaar afgebroken.
Tijdens de inundatie van Walcheren in 1944 heeft de kerk veel te lijden gehad van het water. In 1949 werd het gebouw gerestaureerd.
In 2004 is de kerk, tot dan toe 'Oranjepleinkerk' geheten, omgedoopt in de 'Open Haven'
In 2007 is er groot onderhoud gepleegd aan het interieur.

Eerste orgel
In 1817 gaf schout J.A. Becius uit Middelburg de Hervormde kerk van Oost-Souburg een orgel ten geschenke. Waarschijnlijk was dit een kabinet-orgel uit privé-bezit van de schout. Het stond opgesteld op een galerij boven de toreningang. Het werd op 30 november in gebruik genomen “in het bijzijn van eenen groote en aanzienlijke Schaar Toehoorders”. De eerste organist was Daniël Lootens uit Vlissingen die in 1834 werd benoemd. Wie daarvoor het orgel bespeelde, is niet duidelijk.
Het instrument werd in 1860 schoongemaakt waarbij de pijpen werden verzilverd voor een bedrag van f50,-.
In 1874 moest het instrument plaats maken voor het huidige orgel. L. Braam was de laatste organist, zijn zoon G. Braam kocht het orgel voor f36,- van de kerkelijke gemeente.

Huidig orgel
Voor Fl2230,- werd door K.M. van Puffelen uit Zaltbommel een nieuw orgel gebouwd voor de Dorpskerk te Oost-Souburg. Het orgel werd voorzien van negen registers en een aangehangen pedaal. Typisch voor Van Puffelen is de piano-forte trede waarmee de registers vanaf de Octaaf 4' in één keer kunnen worden uitgeschakeld. Het orgel werd op 18 september 1874 in gebruik genomen. Het orgel werd boven de toreningang geplaatst.

Nadat het orgel eerst werd onderhouden door P.M. van Sprang te Vlissingen, nam vanaf 1894 orgel- en pianostemmer J.J. van der Burg uit Vlissingen dit over. In 1920 werd het instrument verplaatst van de galerij boven de toreningang naar een galerij boven de preekstoel. De zware koppelbalk voor in de kerk werd weggezaagd om de zicht op het front te behouden. De bouw van de gaanderij en overplaatsing van het instrument werd uitgevoerd door aannemer Geluk uit Oost-Souburg, J.J. van der Burg voerde de werkzaamheden aan het orgel uit.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het instrument in 1952 hersteld door de firma Leeflang uit Apeldoorn. Doorgezakte frontpijpen en pijpen van de Trompet 8' werden in 1984 door Leeflang voorzien van een nieuwe voet.
In 1994 kreeg het Van Puffelen-orgel een grote restauratie door orgelbouwer Reil uit Heerde. Als adviseur trad Aart Bergwerff hierbij op. Bij de restauratie werd de magazijnbalg hersteld, de windinlaat in de lade, de lade zelf en de speelmechaniek en klaviatuur hersteld.
In 2007 is het orgel na de restauratie van het kerkinterieur grondig schoongemaakt door A. Nijsse & Zn. uit Oud-Sabbinge.

Geraadpleegde Bronnen

Kluiver, J.H. (1973)
Historische Orgels in Zeeland, deel I Noord- en Zuid-Beveland
Middelburg, Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1973

Zuurveen, F. (2010)
Geschiedenis Historische Kerk Souburg. Een Vaste Burcht, kroniek van een kerk
Stichting Vrienden Historische Kerk Soiuburg, 2008

Protestantse Gemeente Oost-Souburg (2008). Geraadpleegd op 3 feburari 2008 van www.pgos.nl

Met dank aan
J. de Visser

- Terug naar de top van deze pagina -