Yerseke, Hervormde Kerk

Yerseke, Hervormde Kerk
Protestantse Kerk - Markt

- Orgeloverzicht - Andere orgels in Yerseke -

Kerkgebouw
Op 16 mei 1940 werden de voormalige kerk en toren met een groot deel van het centrum van Yerseke verwoest door een artilleriebeschieting vanaf Franse oorlogsschepen op de Westerschelde die aldus trachtten de opmars van Duitse troepen te verhinderen. De kerk werd weer opgebouwd en in 1948 in gebruik genomen. In 1976-1977 werd tegen het dwarsschip één travee van het vroegere schip herbouwd alsmede een entreeportaal.

Orgel
In 1952 bouwde D. A. Flentrop te Zaandam een nieuw orgel voor de herbouwde Hervormde Kerk te Yerseke. De bouw werd mede mogelijk gemaakt doordat de heer L. Plansoen, een oud-Yersekenaar die in 1910 naar de USA was geëmigreerd, financiële middelen ter beschikking stelde in aanvulling op de ontoereikende bijdrage van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Het front is een ontwerp van de architect J.W. Janzen. Het instrument werd voorzien van 21 stemmen, verdeeld over hoofdwerk, rugwerk en pedaal.

*De oorspronkelijke dispositie van het Flentrop-orgel (1952):*
*Hoofdwerk:* Prestant Holpijp Octaaf Roerfluit Spitsquint Nachthoorn Mixtuur Trompet	8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 2/3 voet 2 voet IV-VIsterk 8 voet	*Rugwerk:* Gedekt Prestant Fluit Octaaf Quint Scherp Regaal	8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 1 1/3 voet IV-V sterk 8 voet	*Pedaal:* Spitsgedekt Prestant Octaaf Mixtuur Fagot Cinck	16 voet 8 voet 4 voet IV sterk 16 voet 2 voet
*Werktuiglijke registers:* Koppel Hoofdwerk-Rugwerk Koppel Pedaal-Hoofdwerk Koppel Pedaal-Rugwerk		*Overige gegevens:* Manuaalomvang: C-f’’’ Pedaalomvang: C-f' Stemming: evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

In verband met de voorgenomen herbouw van de in 1940 verwoeste toren werd het orgel in 1974 door Flentrop gedemonteerd terwijl door hen een klein, tijdelijk orgel werd geplaatst. Klaas Bolt werd als adviseur ingeschakeld. Op instigatie van de architect werd een andere plaats voor het hoofdorgel gekozen hetgeen in akoestisch opzicht een achteruitgang betekende. Besloten werd de intonatie van de Trompet 8' en Fagot 16' te verbeteren door gebruikmaking van wijdere bekers. Verder werd een tremulant toegevoegd. Een geplande wijziging van het front ging niet door. Ook onderging het orgel geen wijzigingen ondanks de ontwikkelingen in de orgelbouw gedurende de laatste 20 jaar. Het weer opgebouwde Flentrop-orgel werd op 27 maart 1976 in gebruik genomen.

*De dispositie van het Flentrop-orgel (1952) vanaf 1976:*
*Hoofdwerk:* Prestant Holpijp Octaaf Roerfluit Spitsquint Nachthoorn Mixtuur Trompet	8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 2/3 voet 2 voet IV-VI sterk 8 voet	*Rugwerk:* Gedekt Prestant Fluit Octaaf Quint Scherp Regaal	8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 1 1/3 voet IV-V sterk 8 voet	*Pedaal:* Spitsgedekt Prestant Octaaf Mixtuur Fagot Cinck	16 voet 8 voet 4 voet IV sterk 16 voet 2 voet
*Werktuiglijke registers:* Koppel Hoofdwerk-Rugwerk Koppel Pedaal-Hoofdwerk Koppel Pedaal-Rugwerk Tremulant Rugwerk		*Overige gegevens:* Manuaalomvang: C-f’’’ Pedaalomvang: C-f' Stemming: evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

In 2007 is de Spitsgedekt 16’ van het pedaal vervangen door een Bourdon 16’. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door de firma A. Nijsse & Zoon.

*De dispositie van het Flentrop-orgel (1952) vanaf 2007:*
*Hoofdwerk:* Prestant Holpijp Octaaf Fluit Spitsquint Nachthoorn Mixtuur Trompet	8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 2/3 voet 2 voet IV sterk 8 voet	*Rugwerk:* Gedekt Prestant Spitsfluit Octaaf Quint Scherp Regaal	8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 1 1/3 voet IV-V sterk 8 voet	*Pedaal:* Bourdon Prestant Octaaf Mixtuur Fagot Cinck	16 voet 8 voet 4 voet IV sterk 16 voet 2 voet
*Werktuiglijke registers:* Koppel Hoofdwerk-Rugwerk Koppel Pedaal-Hoofdwerk Koppel Pedaal-Rugwerk Tremulant Rugwerk		*Overige gegevens:* Manuaalomvang: C-f’’’ Pedaalomvang: C-f' Stemming: evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

In 2019 voerde de firma Van den Heuvel Orgelbouw diverse dispositiewijzigingen uit. Vanwege de onvrede over de instabiliteit van de tongwerken werd de Regaal 8vt vervangen door een geheel nieuwe Dulciaan 8vt, waarbij het groot octaaf in halve bekerlengte werd uitgevoerd vanwege de beperkte hoogte van de rugwerkkas. De Trompet 8vt van het hoofdwerk werd grotendeels vernieuwd met gebruikmaking van (aangepaste) schalbekers. De Fagot 16vt van het pedaal kreeg nieuwe kelen, tongen en stemkrukken. Tot slot werd de Scherp van het rugwerk vervangen door een Sesquailater, waarbij pijpwerk van de Scherp werd gebruikt, aangevuld met Flentrop-pijpwerk uit voorraad van orgelbouwer Van den Heuvel. Behalve deze dispositiewijzigingen zijn de tremulantbalgjes vernieuwd, de klankuitwerking is verbeterd en is de speeltafel hersteld. Versleten toetsbeleg is vervangen, versleten viltvoeringen zijn vervangen en kapotte registerschildjes vernieuwd. De dunne triplex achterwand van de rugwerkkas is vervangen door dikker hout en de luikindeling werd aangepast zodat de Dulciaan 8vt beter bereikbaar is voor stemwerk. Ook de mechanieken werden nagezien en afgeregeld en de intonatie gecorrigeerd.

*De dispositie van het Flentrop-orgel (1952) vanaf 2019:*
*Hoofdwerk:* Prestant Holpijp Octaaf Fluit Spitsquint Nachthoorn Mixtuur Trompet	8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 2/3 voet 2 voet IV sterk 8 voet	*Rugwerk:* Gedekt Prestant Spitsfluit Octaaf Quint Sesquialter Dulciaan	8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 1 1/3 voet II sterk 8 voet	*Pedaal:* Bourdon Prestant Octaaf Mixtuur Fagot Cinck	16 voet 8 voet 4 voet IV sterk 16 voet 2 voet
*Werktuiglijke registers:* Koppel Hoofdwerk-Rugwerk Koppel Pedaal-Hoofdwerk Koppel Pedaal-Rugwerk Tremulant Rugwerk		*Overige gegevens:* Manuaalomvang: C-f’’’ Pedaalomvang: C-f' Stemming: evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

Geraadpleegde literatuur

Archief P. Sevestre

Met dank aan
W. de Munck

- Terug naar de top van deze pagina -