)Oudste orgel van
Nederland voor onderzoek in RACM-Lelystad
Klik
hier
voor meer informatie over de orgelhistorie van de Koorkerk
te Middelburg
De Gerritsz-orgelkas (1479) in de Middelburgse Koorkerk
(rechts) en het Van Vulpen-orgel uit 1969 (links)
Sinds
kort staat het binnenwerk van het Nicolaï-orgel voor onderzoek opgesteld op de
locatie-Lelystad van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten (RACM), vanaf mei 2010 Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Het Nicolaï-orgel (1479) is het oudste orgel van ons land. In
nauw overleg met de Stichting Peter Gerritsz orgel en het Rijksmuseum zal
onderzoek verricht worden naar de mogelijkheid om de 15e eeuwse orgelkas en
binnenwerk weer samen te voegen op de plek waarvoor het vijf eeuwen geleden werd
gebouwd: de Nicolaïkerk te Utrecht.
Het Nicolaï-orgel werd gebouwd door orgelbouwer
Peter Gerritsz voor de Utrechtse Nicolaï-kerk en in de 16e en 17e eeuw vergroot.
In 1886 moest het plaatsmaken voor een nieuw instrument. Het Rijksmuseum nam
toen het orgel over en trad op als beheerder namens de Nederlandse Staat, die
eigenaar is. Bij de ontruiming van het Rijksmuseum, net voor het uitbreken van
de Tweede Wereldoorlog, is het orgel gedemonteerd en opgeslagen. In 1956 werd de
orgelkas in bruikleen gegeven aan de Koorkerk in Middelburg.
Dit werd gedaan in het kader van de wederopbouw van het abdijcomplex.
Het unieke orgel is nu in een speciale onderzoeksopstelling gratis voor het
publiek te zien. Deze opstelling (afmeting 6 x 4 meter) is de laatste fase in
het onderzoek waarbij zoveel mogelijk onderdelen gepositioneerd worden conform
de toestand in 1886, het moment van demontage. De RACM verricht al vijftien jaar
onderzoek naar dit beroemde orgel. In samenwerking met de Stichting Nederlandse
Orgelmonografieën zal hierover in 2009, in deze serie monografieën, een boek
(deel 10) worden gepubliceerd.
Bovendien zal van de oudste bouwfase een reconstructie worden gemaakt. Enerzijds
om ervaring op te doen met het (na)maken van diverse onderdelen, waardoor nog
beter inzicht wordt verkregen in de wijze waarop deze onderdelen in de toekomst
het best hersteld kunnen worden. En aan de andere kant heeft het maken van een
kopie grote musicologische waarde, omdat van deze oudste bouwfase geen
instrumenten van vergelijkbare omvang elders in de wereld zijn overgeleverd.
Op deze manier wordt door de RACM uitgebreid kennis vergaard over deze oudste
klankbron, in deze omvang en opbouw uitzonderlijk, als inspiratiebron voor de
interpretatie van de bijbehorende geschreven en geïmproviseerde muziek. Deze
kennis is een belangrijke aanvulling op de verzamelde kennis rond de circa
zeshonderd instrumenten die de afgelopen dertig jaar zijn gerestaureerd onder
begeleiding van de orgelspecialisten van de RACM, waaronder de toporgels in de
Laurenskerk (1511) in Alkmaar, de
Nieuwe Kerk (vanaf 1620) in Amsterdam en de
Pieterskerk (vanaf 1643) in Leiden.
Zie voor meer informatie
www.cultureelerfgoed.nl.
Zie ook het artikel '2012/01/24:
Orgelkas Koorkerk verdwijnt definitief uit Zeeland'
Zie ook het artikel '2010/02/17:
Persbericht orgelkas Middelburg'
Zie ook het artikel '2009/11/03:
Boekpresentatie Gerritsz-orgel Koorkerk Middelburg'
Zie ook het artikel '2009/09/26:
Bezwaren
over vertrek orgelkas uit Middelburgse Koorkerk'
Zie ook het artikel '2009/07/25:
Nieuwe
orgelkas ter vervanging van Gerritsz-orgelkas in Middelburgse Koorkerk'
Zie ook het artikel '2007/08/30: Utrecht wil z'n orgel terug'
Zie ook het artikel
'2007/07/03:
Een van de oudste orgelkassen van
Europa blijft voorlopig in Middelburg'